ΛΕΥΚΩΣΙΑ. Το Τμήμα Αρχαιοτήτων, Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Εργων, ανακοίνωσε την ολοκλήρωση των αρχαιολογικών επισκοπήσεων που διενεργήθηκαν κατά το 2020 για τον εντοπισμό Παλαιολιθικών αποθέσεων στην περιοχή του Ακάμα.

Το πρόγραμμα χρησιμοποιεί πρωτοποριακές γεωχωρικές αναλυτικές μεθόδους ώστε να διασαφηνίσει τις πιο πιθανές διαδρομές και περιοχές δράσης που θα είχαν πιθανόν επιλέξει οι Παλαιολιθικοί κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες, εφόσον είχαν φτάσει στην Κύπρο. Η φάση αυτή της ανθρώπινης παρουσίας στο νησί απουσιάζει μέχρι και σήμερα από την προϊστορία της Κύπρου, γεγονός που τονίζει την ανάγκη συστηματικής μελέτης του κενού αυτού.

Στην πρώτη φάση του προγράμματος ετοιμάστηκε ένα γεωχωρικό μοντέλο πρόβλεψης (geospatial predictive modeling), λαμβάνοντας υπόψιν ελκυστικά τοπογραφικά χαρακτηριστικά από γνωστές Παλαιολιθικές θέσεις της ευρύτερης Ανατολικής Μεσογείου. Μέσω του μοντέλου αυτού, στάθηκε δυνατό να σκιαγραφηθεί μια περιοχή ιδιαίτερης ελκυστικότητας για προ-Νεολιθικούς κυνηγούς τροφοσυλλέκτες, και άρα υψηλού ενδιαφέροντος για τον εντοπισμό αρχαιολογικών καταλοίπων της Πλειστοκαινικής περιόδου. Η περιοχή του Ακάμα επιλέχθηκε ύστερα από μια σειρά προεπισκοπήσεων, κατά το 2019, στην επικράτεια του νησιού με στόχο την επιλογή των πιο πρόσφορων περιοχών για τη διατήρηση και εντοπισμό Παλαιολιθικών θέσεων.

Την περίοδο Σεπτεμβρίου – Οκτωβρίου 2020, η ερευνητική ομάδα, υπό τη διεύθυνση των Δρ. Μούτσιου και Dr. Reepmeyer και με την επί μέρους συμμετοχή διδακτορικών φοιτητών των Πανεπιστημίου Κύπρου και Cambridge, διεξήγαγε επιφανειακές έρευνες τόσο στην παράκτια ζώνη όσο και στο εσωτερικό της χερσονήσου του Ακάμα, εστιάζοντας σε ιδιαίτερα τοπογραφικά χαρακτηριστικά του περιβάλλοντος, όπως βραχοσκεπές, ποτάμια και Πλειστοκαινικές αποθέσεις. Επιφανειακά σύνολα, καθώς και μεμονωμένα τέχνεργα εντοπίστηκαν και καταγράφηκαν σε διάφορα σημεία της περιοχής.

Σύμφωνα με μια προκαταρκτική μελέτη των μορφο-τυπολογικών χαρακτηριστικών τους, πρόκειται για απολεπισμένα εργαλεία από κερατόλιθο που μπορούν να τοποθετηθούν χρονικά από τη Νεολιθική μέχρι και την προ-Νεολιθική εποχή. Τα τέχνεργα, κυρίως φολίδες και λεπίδες, είναι κατασκευασμένα από ποικιλία κερατόλιθου. Η απουσία αυστηρών στρωματογραφικών συμφραζομένων, δυσχεραίνει την αρχαιολογική ερμηνεία τους. Παράλληλα, σε περιοχές υψηλού ενδιαφέροντος, διεξήχθη και διερεύνηση του βάθους επιχώσεων μέσω probing και augering με στόχο να καταγραφούν σημεία για πιθανές μελλοντικές δοκιμαστικές τομές. Με τη λήξη της έρευνας, όλα τα νέα δεδομένα έχουν γεωαναφερθεί και χάρτες πυκνότητας με όλα τα νέα δεδομένα έχουν παραδοθεί στο Τμήμα Αρχαιοτήτων. Αναλυτική και συστηματική έρευνα μέσω δοκιμαστικής ανασκαφής των πιο υψηλά υποσχόμενων θέσεων προγραμματίζεται για το 2021.

Ο αποικισμός των νησιών από τον άνθρωπο κατά το Πλειστόκαινο, καθώς και οι τρόποι με τους οποίους προσαρμόστηκαν με επιτυχία στα νέα νησιωτικά περιβάλλοντα, αποτελεί ένα από το πιο ενδιαφέροντα θέματα της αρχαιολογικής έρευνας παγκοσμίως. Η Κύπρος έχει τη δυνατότητα να συμβάλλει σημαντικά με νέα δεδομένα στη μελέτη αυτών των φαινομένων μέσα από τη συστηματική μελέτη και κατανόηση του Πλειστόκαινου.