Η Διεθνής Διάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή στη Γλασκώβη της Σκωτίας μόλις τελείωσε λίγο πολύ με τα αναμενόμενα αποτελέσματα, δηλαδή με την υιοθέτηση χαλαρών μέτρων και μάλλον χλιαρής προσέγγισης σε ό,τι αφορά τη μείζονα περιβαλλοντική απειλή.

Χαρακτηριστικά, ακόμη και στο σημαντικότατο ζήτημα της οριστικής κατάργησης της χρήσης του άνθρακα, που είναι μια από τις κύριες αιτίες μόλυνσης του περιβάλλοντος, κατόπιν αντιρρήσεων κυρίως της Ινδίας, η Διάσκεψη επικεντρώθηκε σε βαθμιαία μείωση και όχι εξάλειψη.

Κύριο θετικό στοιχείο είναι ότι υπογραμμίστηκε ακόμη μια φορά από όλες τις συμμετέχουσες χώρες η διαγραφόμενη καταστροφή για τον πλανήτη και την ανθρωπότητα. Επίσης, άμεσο και σημαντικό αποτέλεσμα είναι ότι ενισχύθηκε έτι περαιτέρω η πληροφόρηση και η εγρήγορση της διεθνούς κοινής γνώμης, ενώ καθίσταται ολοένα και περισσότερο κοινή συνείδηση ότι βαδίζουμε προς καταστάσεις οι οποίες μπορεί σύντομα να μη είναι αναστρέψιμες.

Αναδείχθηκε εξάλλου το μεγάλο θέμα της μεταχείρισης των «αθώων θυμάτων» της προϊούσας χειροτέρευσης του περιβάλλοντος. Των χωρών δηλαδή εκείνων οι οποίες δεν έχουν ευθύνη για τη σημερινή κατάσταση αλλά θα πληγούν βεβαίως κατά τον ίδιο τρόπο και στην ίδια έκταση από την επερχόμενη θύελλα.

Τα κράτη αυτά, που συνιστούν την τεράστια πλειοψηφία του πλανήτη, δεν είναι άλλα από τις υπό ανάπτυξη χώρες οι οποίες καλούνται σήμερα να αντιμετωπίσουν, όπως όλοι, τις πολύ επιζήμιες συνέπειες που προξένησε ο ανεπτυγμένος οικονομικά και βιομηχανικά λοιπός κόσμος κατά τη διάρκεια της συχνά αλόγιστης προσπάθειάς του για οικονομική και βιομηχανική επικράτηση.

Δεν είναι δε παράδοξο ότι οι παντοιοτρόπως ζημιωμένες αυτές χώρες έρχονται σήμερα να προωθήσουν ένα αίτημα που αποβλέπει στη χωριστή αποζημίωσή τους για τις ανυπολόγιστες ζημιές (loss and damage) που υπέστη το κοινό μας «σπίτι», ο πλανήτης Γη, αλλά και η κάθε μια από τις χώρες αυτές χωριστά από την άπληστη συμπεριφορά των ισχυρών.

Η άμυνα των τελευταίων που φυσικά ανθίστανται, στηρίζεται στο επιχείρημα ότι η κάθε μορφής οικονομική, βιομηχανική και τεχνολογική πρόοδος που επετεύχθη από τις βιομηχανικά ισχυρές χώρες, παρά τις γνωστές περιβαλλοντικές παρενέργειες, ανήκει σε τελική ανάλυση σε ολόκληρη την ανθρωπότητα και ωφελεί ακόμη και τις εμφανιζόμενες σήμερα ως θύματα αναπτυσσόμενες χώρες.

Επιχείρημα ρηχό και έωλο αφού είναι γνωστό ότι οι ισχυροί της Γης, χωρίς βεβαίως να έχουν κατά νου το κοινό καλό, απήλαυσαν και επωφελήθηκαν κατά κύριο λόγο και για περισσότερο από έναν αιώνα από τα αγαθά της κυριαρχίας τους ενώ σήμερα καλούν όλους να επωμισθούν τις συνέπειες.

Αλλη γραμμή άμυνας του βιομηχανικού κόσμου είναι η προθυμία τους όπως, αντί επί μέρους αποζημιώσεων, παρασχεθεί γενική, συλλογική βοήθεια στις χώρες εκείνες που αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στο οικονομικό βάρος που απαιτεί η προσαρμογή προς διαφορετικές, φιλικές προς το περιβάλλον, πηγές ενέργειας και στο συνεπακόλουθο αντίκτυπο στις επί μέρους οικονομίες τους.

Εν τούτοις, οι ισχυρότερες τουλάχιστον φωνές ανάμεσα στα «θύματα» απαιτούν από εκείνους που μέχρι σήμερα μονοπώλησαν και ζημίωσαν τον πλανήτη, πέραν από την ανάληψη των ευθυνών τους για επανόρθωση της πλανητικής ζημιάς, να αποζημιώσουν κατά συγκεκριμένο και πρακτικό τρόπο τις επί μέρους χώρες που, χωρίς υπαιτιότητά τους, ήδη έχουν υποστεί σοβαρή αν όχι ανεπανόρθωτη ζημιά στο φυσικό τους περιβάλλον.

Η αξίωση αυτή για «loss and damage» ίσως ακούγεται υπερβολική για πολλούς που ζουν και ευημερούν στον «πολιτισμένο και ανεπτυγμένο» κόσμο, εν τούτοις πρέπει συναφώς να τονισθεί ότι οι ωκεανοί, η ατμόσφαιρα και το κλίμα, για να μνημονεύσει κανείς μερικούς μόνο από τους τομείς που πλήττονται σήμερα από τη βιομηχανική και οικονομική ανάπτυξη ορισμένων μόνο χωρών, ανήκουν σε όλους, πλούσιους και φτωχούς, υπαίτιους και αθώους για την καταστροφή που απειλεί την οικουμένη.

Οπως και να έχει το ζήτημα, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το αίτημα συγκεκριμένης επιμέρους αποζημίωσης προς τις πληγείσες αλλά αμέτοχες στη δημιουργία του προβλήματος της κλιματικής αλλαγής χώρες (loss and damage) αποτελεί μια ακόμη σημαντική διάσταση του κρίσιμου προβλήματος που καλείται να αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα την επαύριον της πρόσφατης διεθνούς Διάσκεψης για την Κλιματική Αλλαγή.