ΝΤΕ ΜΟΙΝ. ΑΪΟΒΑ. «Από τότε που ήμουν παιδί ονειρευόμουν πράγματα που ήθελα να κάνω. Να κάνω λεφτά και να τα δίνω σε άλλους, ονειρευόμουν να βοηθάω τον κόσμο».

Με τα λόγια αυτά ξεκίνησε την ομιλία του ο ομογενής εκατομμυριούχος Τζον Παπατζόν στην εκδήλωση για τα 25 χρόνια από την υλοποίηση της ιδέας του για την οικονομική ανάπτυξη της Αϊόβα. Μιας Πολιτείας που αργοπέθαινε οικονομικά και απομάκρυνε σιγά σιγά τα νέα παιδιά καθώς η επαγγελματική τους αποκατάσταση περιοριζόταν σε αγροτικές εργασίες και μόνο.

Η ιδέα του ήταν να ενώσει τις δυνάμεις πέντε πανεπιστημιακών ιδρυμάτων με σκοπό να εκπαιδευτούν οι φοιτητές τους και να μπορέσουν να ανοίξουν τη δική τους επιχείρηση.

Ο Παπατζόν επένδυε σε αυτές βοηθώντας τους έτσι να ξεκινήσουν. Από τότε μέχρι σήμερα πάνω από 4.000 φοιτητές έχουν δημιουργήσει πάνω από 8.000 εταιρείες καλύπτοντας 17.000 θέσεις εργασίας στην Πολιτεία της Αϊόβα.

«Απόψε ένα από τα όνειρά μου βγήκε αληθινό γιατί 25 χρόνια πριν είπα στη γυναίκα μου ότι πρέπει να κάνουμε κάτι να βοηθήσουμε την πόλη μας. Ήταν άσχημα τα πράγματα, είχαμε ύφεση. Η οικονομία πήγαινε χάλια. Δεν γινόταν τίποτα εδώ.

Τότε ήταν που είχα κερδίσει χρήματα από μια μεγάλη επένδυση. Και είχα μια ιδέα που την στήριξε η γυναίκα μου. Της είπα ‘πρέπει να ξοδέψουμε κάποια χρήματα’ και μου απάντησε: ‘Εντάξει. Εσύ ξέρεις τι να κάνεις’.

Πήγα τότε με τον Κυβερνήτη στα πέντε πανεπιστήμια, τους είπαμε θα σας δώσουμε χρήματα και θα εκπαιδεύσετε τους φοιτητές πώς να ανοίξουν τις δικές τους εταιρείες, στον τομέα της τεχνολογίας, της ιατρικής κ.ά. Τα αποτελέσματα είναι πολύ καλά και πέρα από τις προσδοκίες μας. Κανείς άλλος στην Αμερική δεν έχει κάνει κάτι τέτοιο. Είμαστε πρώτοι και είμαι περήφανος. Είναι κάτι πολύ σπουδαίο».

Κάτι παρόμοιο έκανε και στην Ελλάδα, ξεκινώντας από την πατρίδα του την Εύβοια και στη συνέχεια σε όλη την Ελλάδα. «Εδωσα 500.000 δολάρια για να ξεκινήσουν 50 εταιρείες στην Ελλάδα σε συνεργασία με το Hellenic Initiative όπου ήμουν και διοργανωτής μια εποχή. Ήμουν και στο Διοικητικό Συμβούλιο του κολεγίου Ανατόλια για 25 χρόνια. Έτσι ξεκινήσαμε εταιρείες και στη Θεσσαλονίκη. Κάθε χρόνο γίνεται ένα επιχειρηματικό πλάνο με 25.000 και έχουν δημιουργηθεί πολλές εταιρείες έτσι στην Ελλάδα.

Την περασμένη εβδομάδα στο Ντε Μόιν πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση για την επέτειο 25 χρόνων από την υλοποίηση της ιδέας του Τζον Παπατζόν, όπου παρευρέθηκαν 375 άτομα, μεταξύ αυτών και η κυβερνήτης της Αϊόβα Κιμ Ρέινολντς, καθώς και εκπρόσωποι των πέντε πανεπιστημίων που στηρίζουν το πρόγραμμα. Εκεί, έγινε και ο διαγωνισμός που πραγματοποιείται κάθε χρόνο μεταξύ φοιτητών από τα πέντε πανεπιστήμια και τη βράβευση των καλύτερων ιδεών για τη δημιουργία μιας εταιρείας.

Μεταξύ των διαγωνιζομένων ήταν και μια κοπέλα που είχε χάσει το ένα της πόδι σε τροχαίο και δημιούργησε μια εταιρεία με ρούχα για άτομα με αναπηρία. Το βράδυ της εκδήλωσης, η ίδια διαγωνίστηκε φτάνοντας στην τελική τριάδα. Πήρε την τρίτη θέση αποσπώντας το ποσό των 15.000 δολαρίων. «Όμως εγώ της έδωσα 100.000 γιατί με έκανε να νιώσω καλά αυτό και γιατί ξέρω πως θα επιτύχει σε αυτό που κάνει. Είμαι πολύ περήφανος για τα παιδιά που πέτυχαν και αυτό δεν οφείλεται σε μένα αλλά σε όλους όσοι δούλεψαν σκληρά και τους βοήθησαν να φτάσουν στο στόχο τους. Με ρώτησαν από ένα κανάλι ‘τι σκέφτεσαι κάθε πρωί που ξυπνάς;’ Και τους είπα ‘σκέφτομαι τις εταιρείες μου. Θέλω να είμαι σίγουρος ότι πάνε καλά, είναι κερδοφόρες ώστε να κάνω και άλλα χρήματα και να τα δώσω και αυτά’» είπε ο ομογενής επιχειρηματίας.

Εκείνη τη βραδιά ανακοίνωσε πως θα διαθέσει ακόμη 10.000 δολάρια για να συνεχιστούν τα προγράμματα.

«Κοιτάζω στο μέλλον αλλά το όνομά μου δεν είναι Μαθουσάλας», είπε χαριτολογώντας.

«Κάναμε την Πολιτεία από αγροτική σε μπίζνες. Είναι διασκεδαστικό να δίνεις χρήματα στους άλλους».

Σε όλα τα τραπέζια, οι καλεσμένοι βρήκαν και από μια κονκάρδα που έγραφε PMA.

«Positive mental attitude είναι το μάντρα μου. Θάρρος, αυτό χρειάζεται. Αυτό λέω σε όλα τα παιδιά. Από τα 200 τα 20-30 το επεξεργάζονται, τα υπόλοιπα το ξεχνούν. Είναι εύκολα τα λόγια, το δύσκολο είναι οι πράξεις. Με αυτό το σκεπτικό όμως μπορούμε να πάμε πιο μακριά».

Ο ίδιος, μίλησε με μεγάλη περηφάνεια για ένα από τα προγράμματα που υλοποιεί το Πανεπιστήμιο Drake, τις υποτροφίες Μαντέλα.

«Κάθε χρόνο έρχονται 50 άτομα από την Αφρική. Ένας δύο από κάθε χώρα. Κάθονται εδώ για ένα μήνα, να μάθουν πώς να στήσουν τη δική τους επιχείρηση. Εγώ τους μιλάω μια ημέρα και τους προκαλώ λέγοντάς τους: ‘αφού μπορώ να το κάνω εγώ, μπορείτε και εσείς. Και τους αρέσει αυτό. Και όταν τα καταφέρνουν μου γράφουν’».

Στο βίντεο που έπαιξε το βράδυ της εκδήλωσης μίλησαν για την εμπειρία τους. Ο Τζον Παπατζόν μοιράστηκε με μια γυναίκα την ιστορία του ως μετανάστη, λέγοντάς της «εσύ θα το καταφέρεις στη χώρα σου, αφού εγώ έφυγα από τη δική μου και τα κατάφερα σε μια ξένη χώρα».

«Άμα έχεις δυστυχία είναι καλό διότι μαθαίνεις να δουλεύεις πιο σκληρά για να τα καταφέρεις. Για αυτό μου αρέσουν οι μετανάστες. Δουλεύουν σκληρά. Αυτό βλέπω και με τους νέους που έρχονται από την Αφρική. Θέλουν να μάθουν τι κάνεις εσύ. Έτσι μάθαμε κι εμείς. Δεν είμαστε όλοι έξυπνοι όταν γεννιόμαστε, πρέπει να μάθουμε».

Το γραφείο του Τζον Παπατζόν, ανάμεσα στα δεκάδες έγγραφα, χαρτιά, περιοδικά που υπάρχουν είναι γεμάτο με έργα τέχνης. Πίνακες στους τοίχους, γλυπτά, ακόμη και κλειστά έργα που δεν έχει προλάβει ακόμη να ανοίξει. «Λατρεύω την τέχνη και μου αρέσει να επενδύω και σε αυτήν» είπε και θα μου δείξει ίσως το ακριβότερο έργο που έχει, αξίας ενός εκατομμυρίου δολαρίων. Ένα καράβι φτιαγμένο από κάρβουνο που είχε αγοράσει πριν χρόνια. Η πόλη του Ντε Μόιν έχει αποκτήσει και ένα πάρκο το οποίο έχει το όνομα του Τζον Παπατζόν με έργα από την συλλογή του. «Πρόκειται για γλυπτά που είχα στην αυλή του σπιτιού μου. Ο κόσμος περνούσε και τα κοιτούσε, έβγαζε φωτογραφίες.

Η Πολιτεία ήθελε να φτιάξει ένα πάρκο. Έτσι σκέφτηκα να τα βάλουμε εκεί. Μίλησα με τον δήμαρχο και τα έκανα όλα δωρεά. Το κόστος τους ξεπερνάει τα 100.000 δολάρια. Ένα κομμάτι από αυτά, την αράχνη, το αγόρασα 400.000 πριν από 25 χρόνια. Ένα ίδιο πουλήθηκε πρόσφατα 22 εκατομμύρια δολάρια».

Η ιστορία του

Ο Παπατζόν γεννήθηκε το 1928 και ήρθε στην Αμερική μόλις εννέα μηνών όταν οι γονείς του άφησαν την Εύβοια για να ζήσουν το Αμερικανικό όνειρο και να χτίσουν μια νέα ζωή.

Το πραγματικό του όνομα του δεν ήταν Παπαγιάννης αλλά Παπαδημητρίου. «Ο παππούς μου ήταν παπάς. Όταν ήρθε ο πατέρας μου στο Έλις Αϊλαντ είπε ‘είμαι παιδί του Παπαγιάννη’. Και έτσι πήραμε αυτό το επίθετο. Το όνομα όμως δεν είναι το σημαντικό. Αλλά το τι κάνεις και τι παίρνεις. Αυτή είναι η φιλοσοφία μου».

Ο Παπατζόν μεγάλωσε σε μια γειτονιά μεταναστών, το Μέισον Σίτι. Στην Αστόρια της Αϊόβα.

«Ο πατέρας μου είχε μανάβικο. Όταν ήμουν μικρός, από 4 χρόνων, ο πατέρας μου με έπαιρνε στη δουλειά μαζί με τον αδελφό μου τον Αριστοτέλη.

Πουλούσαμε χαλβά, λακέρδα, στραγάλια. Μεγάλωσα σαν γνήσιος Έλληνας.

Θυμάμαι ερχόντουσαν στο μαγαζί και έκλεβαν πατάτες και κρεμμύδια. Πεινούσε ο κόσμος. Και μου έλεγε ο πατέρας μου: ‘Άσε τους να τις πάρουν, πρέπει να φάνε. Είχαμε περιβόλι από πίσω και πήγαιναν τα βράδια και έκλεβαν, ντομάτες, κολοκύθια, μαυρομάτικα φασόλια’».

Από μικρό παιδί έψαχνε τρόπους για να βγάλει λεφτά. Πήγαινε στις μάντρες, εκεί που πετούσαν παλιά σίδερα κάθε πρωί και τα μάζευε.

«Πήγαινα και τα πουλούσα στους Εβραίους. Τότε που γινόταν πόλεμος όλα αυτά είχαν αξία. Θυμάμαι έναν από αυτούς, είχε δυο γιους. Ο ένας πήγε στο Στάνφορντ και ο άλλος στο Χάρβαρντ. Ήθελαν να μου μοιάσουν.

Σαν μετανάστης, έμαθα να είμαι ανεξάρτητος από πολύ νεαρή ηλικία. Στα 16 μου έχασα τον πατέρα μου. Η μητέρα μου δεν μιλούσε αγγλικά. Όλα τα παιδιά πήγαμε στο πανεπιστήμιο. Είμασταν τρία αδέλφια, ο Αριστοτέλης, ο Σωκράτης και εγώ που πήρα το όνομα του παππού μου. Όταν τελειώσαμε το κολέγιο με τα αδέλφια μου, πουλήσαμε το μαγαζί. Εγώ ξεκίνησα να δουλεύω, έβρισκα εταιρείες που πίστευα ότι έχουν μέλλον και επένδυα σε αυτές. Αν πάει καλά αυτό είναι ωραία δουλειά. Άρχισα με εκατό εταιρείες, έκανα πολλά χρήματα. Μια από αυτές, η Caremark σήμερα αξίζει 50 δισεκατομμύρια».

«Πώς είναι τα ελληνικά μου;» με ρώτησε. «Πήγα στο ελληνικό σχολείο. Όταν ήρθα στην Αμερική υπήρχαν 3000 Έλληνες, άνοιγαν μαγαζιά, τα παιδιά τους πήγαιναν στο ελληνικό σχολείο και ο ένας βοηθούσε τον άλλον. Η μητέρα μου είχε τη φήμη της καλύτερης μαγείρισσας. Ο πατέρας μου -δεν είχαμε τηλέφωνα τότε- της έλεγε ‘θα έρθουν 3 ξένοι να φάμε’. Η λέξη φιλανθρωπία είναι ελληνική. Το σπίτι μας ήταν πάντοτε ανοικτό.

Η μητέρα μου έφτιαχνε τυρόψωμο με φέτα και βούτυρο. Της έλεγα αν ποτέ γίνουμε φτωχοί μπορούμε να ανοίξουμε ένα μαγαζί και να το πουλάμε».

Η σύζυγός του Μαίρη γεννήθηκε στη Μινεάπολη αλλά έχει καταγωγή από τη Θήβα.

«Στην οικογένεια της γυναίκας μου ήταν εννιά παιδιά στην οικογένεια. Ήταν από τις πλουσιότερες οικογένειες εκεί, είχαν κρασιά, αραβόσιτο, ελαιόλαδο. Ένας μόνο έφυγε από την οικογένεια και ήρθε στην Αμερική και αυτός ήταν ο πατέρας της γυναίκας μου. Σε ό,τι κάνω και ό,τι έχω καταφέρει με στηρίζει εδώ και εξήντα χρόνια και πάντα είχαμε μια υπέροχη σχέση.

Να θυμάστε πως μια επιτυχημένη ζωή πρέπει να περιλαμβάνει προσφορά στην κοινωνία. Έτσι θα κριθούμε. Με το να κάνουμε τη διαφορά στον κόσμο».