Αγαπητή Σταυρούλα,

Είμαι 80 χρόνων και έχασα την γυναίκα μου πριν από έξι μήνες από προχωρημένη άνοια. Ηταν 78 ετών.

Αυτή ήταν η πιο δύσκολη περίοδος σε όλη μου τη ζωή. Δεν μπορώ να ξεχάσω την όμορφη ζωή που είχα με τη γυναίκα μου για περίπου 60 χρόνια. Τα παιδιά μου με βοηθάνε πολύ, αλλά δεν είναι το ίδιο. Μου λείπει η γυναίκα μου, η παρουσία της στη ζωή μου, η παρέα της.

Δυσκολεύομαι πολύ να το διαχειριστώ και θα ήθελα να μου δώσετε κάποιες συμβουλές για να με βοηθήσετε. Δυσκολεύομαι πολύ να τα βγάλω πέρα με τη ζωή μου.

Χ.

Αγαπητέ  Χ,

Ενα από τα πιο οδυνηρά γεγονότα στη ζωή είναι η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου. Παρόλο που όσο μεγαλώνει κανείς δείχνει να εξοικειώνεται με την ιδέα του θανάτου, στην ουσία είναι μάλλον απροετοίμαστος όχι μόνο για το γεγονός, αλλά και για τα συναισθήματα που ακολουθούν. Γιατί η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, είναι εξαιρετικά δύσκολη όπως και η διαχείριση του πένθους και της θλίψης που ακολουθεί.

Ο άνθρωπος που πενθεί παλεύει με διάφορα συναισθήματα. Μπορεί να νιώθει ένα μεγάλο κενό, να έχει την αίσθηση της αδικίας, ή να θυμώνει και νιώθει ενοχές ότι κάτι δεν έκανε σωστά. Μπορεί ακόμη και να έχει σωματικά συμπτώματα, να βιώνει κρίσεις πανικού, να δυσκολεύεται στον ύπνο, να νιώθει κούραση και αδυναμία, να νιώθει μπερδεμένος και απελπισμένος. Ο κάθε άνθρωπος βιώνει τα στάδια του πένθους με διαφορετικό τρόπο και χρειάζεται διαφορετικό χρόνο για να περάσει από το ένα στο επόμενο.

Κάτι ανάλογο μπορεί να συμβαίνει και σε εσάς και είναι πραγματικά πολύ δύσκολο. Η απώλεια της αγαπημένης σας συζύγου, του ανθρώπου με τον οποίο μοιραστήκατε περίπου 60 χρόνια από τη ζωή σας, είναι μία από τις δυσκολότερες εμπειρίες που μπορεί να ζήσει κανείς. Τον πόνο αυτόν, τον κάνει πιο βαθύ και ο τρόπος που την χάσατε, εξαιτίας αυτής της τόσο σκληρής αρρώστιας. Καταλαβαίνω ωστόσο, ότι ακόμη και άρρωστη, η παρουσία της δίπλα σας ήταν μια παρηγοριά.

Ωστόσο, η θλίψη που νιώθετε είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα μετά από έναν θάνατο και μία από τις φάσεις που πρέπει να περάσει κανείς, για να αποδεχτεί αυτό που έγινε και να προχωρήσει με τη ζωή του, όσο δύσκολο κι αν είναι.

Το πρώτο που ίσως είναι καλό να κάνετε, ίσως και το πιο σημαντικό είναι να ζητήσετε άμεσα βοήθεια από έναν ειδικό Ψυχικής Υγείας. Αυτός θα μπορέσει ίσως να σας βοηθήσει σε μια πιο συστηματική βάση να περάσατε μέσα από τα στάδια του πένθους, να κατανοήσετε και να διαχειριστείτε τα συναισθήματά σας. Μιλήστε επίσης με ειλικρίνεια στα παιδιά σας για τα συναισθήματά σας και τη δυσκολία σας να συνεχίσετε με τη ζωή σας.

Θα μπορούσαν ακόμη να βοηθήσουν τα παρακάτω:

1. Αν νιώθετε άνετα με αυτό μιλήστε όσο περισσότερο μπορείτε γι’ αυτά που νιώθετε με ανθρώπους που αγαπάτε και εμπιστεύεστε, με φίλους, με συγγενείς, με ανθρώπους που ήξεραν και αγαπούσαν την γυναίκα σας. Επιτρέψτε στους ανθρώπους σας να περάσουν χρόνο μαζί σας και να σας στηρίξουν, ακόμη και αν νομίζετε ότι δεν είστε καλή παρέα.
2. Φροντίστε τον εαυτό σας, αποκτήστε μια καθημερινή ρουτίνα, που θα περιλαμβάνει καλό ύπνο, φαγητό και φυσική δραστηριότητα. Προσπαθήστε να ακολουθήσετε την ρουτίνα σας, όσο δύσκολο κι αν είναι αυτό κάποιες μέρες.
3. Ξεκινήστε μια καινούρια δραστηριότητα, μάθετε κάτι που μπορεί να σας αρέσει, αρχίστε ένα χόμπι που πριν δεν είχατε χρόνο να κάνετε. Δεν ξέρω αν ασχολείστε ήδη με την κηπουρική, ή αν το επιτρέπει ο καιρός στην περιοχή που ζείτε, αλλά η ενασχόληση με τη γη είναι μια θεραπευτική δραστηριότητα.
4. Μπείτε σε ένα σύλλογο ανθρώπων που αντιμετωπίζουν ανάλογες καταστάσεις και μοιραστείτε τις εμπειρίες σας και ακούστε τις εμπειρίες των άλλων ανθρώπων που βιώνουν πένθος. Είναι ίσως ανακουφιστικό να νιώθει κανείς ότι και άλλοι άνθρωποι νιώθουν παρόμοια συναισθήματα.
5. Ισως βοηθήσει να φτιάξετε ένα λεύκωμα με αναμνήσεις από την κοινή ζωή με την γυναίκα σας, να εστιάσετε στις όμορφες στιγμές που ζήσατε μαζί και να πάρετε για λίγο το βλέμμα από την απώλεια. Εστιάστε λίγο λίγο στην παρουσία αυτού του ανθρώπου στη ζωή σας για περίπου 60 χρόνια και όχι στην απουσία των έξι μηνών. Πόσο λίγοι άνθρωποι έχουν την ευτυχία να ζουν με έναν σύντροφο που αγαπούν και τιμούν για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα…

Δώστε χρόνο στον εαυτό σας να νιώσει καλύτερα. Αποδεχτείτε τα συναισθήματά σας, όπως και το γεγονός ότι είναι φυσιολογικό να νιώθετε τόσο μεγάλο πόνο.

Εύχομαι ολόψυχα σταδιακά να υποχωρήσει ο πόνος και να νιώσετε παρηγοριά και γαλήνη.