ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ («ΝΥΤ»). Οπου υπάρχει ένας πόλεμος, θα υπάρχουν μισθοφόροι – μισθωμένοι μαχητές που ο μόνος κοινός τους δεσμός μπορεί να είναι η δίψα για περιπέτεια. Ορισμένοι εντάσσονται σε ξένους στρατούς ή επαναστατικές δυνάμεις επειδή πιστεύουν στον σκοπό – άλλοι υπογράφουν επειδή η αμοιβή είναι καλή.

Αυτό ίσχυε στην Αρχαία Ελλάδα, αν και δεν θα το καταλάβαινε κανείς από τους Αρχαίους Eλληνες ιστορικούς, για τους οποίους η πόλις, ή ανεξάρτητη ελληνική πόλη-κράτος, συμβόλιζε την κατάρρευση της βασιλικής καταπίεσης και την άνοδο της ισότητας των πολιτών και της αστικής υπερηφάνειας. Για παράδειγμα, ούτε ο Ηρόδοτος ούτε ο Διόδωρος Σικελιώτης κάνουν λόγο για μισθοφόρους στις αναφορές τους για την πρώτη Μάχη της Ιμέρας, μια σκληρή μάχη το 480 π.Χ., στην οποία οι Ελληνες από διάφορες πόλεις της Σικελίας ενώθηκαν για να αποκρούσουν μια καρχηδονιακή εισβολή. Οι μισθοφόροι θεωρούνταν ο αντίποδας του ομηρικού ήρωα.

«Το να είσαι μισθοφόρος είχε κάποιες αρνητικές ενδείξεις – φιλαργυρία, διαφθορά, αλλαξοπιστία, πτώση της πολιτισμένης κοινωνίας», δήλωσε η Λόρι Ράιτσεμα (Laurie Reitsema), ανθρωπολόγος στο Πανεπιστήμιο της Τζόρτζια. «Υπό αυτό το πρίσμα, δεν αποτελεί έκπληξη αν οι αρχαίοι συγγραφείς επέλεγαν να εξωραΐσουν την πτυχή Ελληνες για Ελληνες των μαχών, αντί να παραδεχτούν ότι έπρεπε να πληρώσουν γι’ αυτό».

Αλλά η έρευνα, που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα στα Proceedings of the National Academy of Sciences, δείχνει ότι η καταγωγή των στρατευμάτων που υπερασπίζονταν την Ιμέρα δεν ήταν τόσο αυστηρά ελληνική όσο θα ήθελαν οι ιστορικές αναφορές της εποχής.

Η νίκη θεωρήθηκε ευρέως καθοριστικό γεγονός για την ελληνική ταυτότητα. Oμως η νέα μελέτη, μια ανάλυση αλλοιωμένου DNA από 54 πτώματα που βρέθηκαν στην πρόσφατα αποκαλυφθείσα δυτική νεκρόπολη της Ιμέρας, διαπίστωσε ότι οι κοινόχρηστοι τάφοι καταλαμβάνονταν σε μεγάλο βαθμό από επαγγελματίες στρατιώτες που προέρχονταν από μέρη τόσο μακρινά όσο η Ουκρανία, η περιοχή της Βαλτικής (σημερινή Λετονία) και η Θράκη (που σήμερα είναι η Βουλγαρία).

Το εύρημα ενισχύει έρευνα που δημοσιεύθηκε πέρυσι, στην οποία η Κάθριν Ράινμπεργκερ (Katherine Reinberger), βιοαρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Τζόρτζια, και οι συνάδελφοί της πραγματοποίησαν χημική ανάλυση του σμάλτου των δοντιών 62 πεσόντων μαχητών που είχαν θαφτεί κοντά στο αρχαίο πεδίο μάχης της Ιμέρας, όπου διαδραματίστηκαν δύο μεγάλες συγκρούσεις: μία το 480 π.Χ., όταν οι δυνάμεις της Ιμέρας νίκησαν τον Καρχηδόνιο στρατηγό Αμίλκαρ Μάγο, και μία δεύτερη μάχη επτά δεκαετίες αργότερα, όταν ο ανιψιός του Αμίλκαρ επέστρεψε για εκδίκηση και η Ιμέρα καταστράφηκε. Η ομάδα της Δρ. Ράινμπεργκερ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι περίπου το ένα τρίτο όσων πολέμησαν στην πρώτη σύγκρουση ήταν ντόπιοι, σε σύγκριση με τα τρία τέταρτα στη μεταγενέστερη μάχη. Ο Δρ Ράιτσεμα (Dr. Reitsema) είναι κύριος συγγραφέας και στις δύο μελέτες.

Ο Αγγελος Χανιώτης (Angelos Chaniotis), Ελληνας ιστορικός στο Institute for Advanced Study του Πρίνστον, δήλωσε ότι η νέα μελέτη ρίχνει νέο φως στη σύνθεση των μαχών στην Ιμέρα, αν όχι στα αποτελέσματά τους. «Επιβεβαιώνει τη γενική εικόνα που είχαμε από τις αρχαίες πηγές, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα τον ρόλο των μισθοφόρων», είπε. «Οι μισθοφόροι αναφέρονται στα στοιχεία μας, αλλά συχνά κρύβονται σε κοινή θέα».

Ο Ντέιβιντ Ράιχ, γενετιστής στο Χάρβαρντ, το εργαστήριο του οποίου ανέδειξε τα δεδομένα, σημείωσε ότι η εργασία τους «υποδηλώνει ότι οι Ελληνες υποβάθμιζαν τον ρόλο των μισθοφόρων, ενδεχομένως επειδή ήθελαν να προβάλλουν την εικόνα των πατρίδων τους που υπερασπίζονταν από ηρωικούς ελληνικούς στρατούς πολιτών και οπλισμένους λογχοφόρους, γνωστούς ως οπλίτες».

Οι τύραννοι που κυβερνούσαν τις ελληνικές πόλεις της Σικελίας κατά την Ελληνική Εποχή στρατολογούσαν στρατιώτες για εδαφική επέκταση, και σε ορισμένες περιπτώσεις επειδή οι εν λόγω ηγεμόνες ήταν εξαιρετικά αντιπαθείς στους πολίτες τους και χρειάζονταν σωματοφύλακες. «Η πρόσληψη μισθοφόρων ώθησε ακόμη και στη χρήση νομίσματος στη Σικελία για την πληρωμή τους», δήλωσε ο Δρ Ράιτσεμα.