ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Τα τελευταία εικοσιτετράωρα οι γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ουκρανία μάς έχουν επηρεάσει όλους. Μέσα σε λίγες ώρες όλα τα Μέσα δείχνουν στιγμιότυπα από επιθέσεις και παρακολουθούμε να χάνονται χιλιάδες ζωές άμαχου πληθυσμού. Ανάμεσά τους και πολλά παιδιά. Τα ερωτήματα είναι πολλά και οι απαντήσεις δύσκολες, ακόμα και για τους ενήλικες. Τι συμβαίνει όμως όταν απευθύνονται σε μικρά παιδιά; Πώς να εξηγήσουμε σε ένα παιδί τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στην Ουκρανία; Τι και πώς να του μιλήσουμε, για να μην πληγώσουμε τον ψυχισμό του; Η ομογενής ψυχολόγος, Δήμητρα Ρομπόκου, μίλησε στον «Εθνικό Κήρυκα» («Ε.Κ.») γι’ αυτό το μείζον ζήτημα, τονίζοντας πως οι χειρισμοί θα πρέπει να είναι προσεκτικοί.

«Το πρώτο πράγμα που πρέπει να προσέξουμε είναι η γλώσσα που θα χρησιμοποιήσουμε», τονίζει η Δρ Ρομπόκου, επισημαίνοντας ότι οι γονείς θα πρέπει να τηρήσουν μια λεπτή ισορροπία: Από την μια πλευρά, να μην πουν ψέματα στα παιδιά, ωραιοποιώντας επιτηδευμένα την κατάσταση και, από την άλλη, να μην παραθέσουν υπερβολικές λεπτομέρειες που ένας ανήλικος δεν θα μπορούσε να επεξεργαστεί, επιφέροντας, εν τέλει, το αντίθετο αποτέλεσμα.

«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η γλώσσα μας θα πρέπει να είναι απλή και χωρίς πολλές λεπτομέρειες. Βλέπουμε ότι μερικές φορές οι γονείς προσπαθούν να παράσχουν υπερβολική πληροφόρηση και πολλές λεπτομέρειες.  Το μόνο που καταφέρνουν αν το κάνουν αυτό, είναι να αγχώσουν τα παιδιά ακόμη περισσότερο», τονίζει η ομογενής ψυχολόγος, επαναλαμβάνοντας, ωστόσο, πως η ειλικρίνεια είναι εξίσου σημαντική.

«Καταρχάς, επιβάλλεται να είμαστε ειλικρινείς. Το πλαίσιο της συζήτησης καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό και από την ηλικία του παιδιού. Ομως, σε κάθε περίπτωση, οι γονείς θα πρέπει να είναι πάντα ανοικτοί προς συζήτηση και απόλυτα προετοιμασμένοι για όλες τις ερωτήσεις, έχοντας στο μυαλό τους απλές -το τονίζω- απαντήσεις. Μπορείτε, για παράδειγμα, να αναφέρετε πως, αν και υπάρχουν εντάσεις σε ξένες χώρες, οι οποίες κλιμακώνονται, εντούτοις υπάρχουν πολλοί ενήλικες εκεί έξω που δεν επιθυμούν τον πόλεμο και θα καταβάλουν την μέγιστη δυνατή προσπάθεια προκειμένου να τερματιστεί», είπε η Δρ Ρομπόκου, εστιάζοντας στο αίσθημα της ασφάλειας.

«Μεταξύ άλλων, θα πρέπει να τονίσουμε στα παιδιά ότι είμαστε ασφαλείς.  Το πιο φοβερό είναι όταν σε ρωτάνε ένας αυτός ο πόλεμος, που τον βλέπουν να γίνεται σε μια άλλη χώρα, θα έρθει κι εδώ.  Πρέπει να τα πείσεις ότι είναι ασφαλή και, όπως είπα και νωρίτερα, υπάρχουν άνθρωποι που έχουν αναλάβει την λύση του προβλήματος. Πρέπει να είμαστε ψύχραιμοι και να καθησυχάζουμε τα παιδιά. Οχι να τα τρομοκρατούμε», ξεκαθαρίζει η Δήμητρα Ρομπόκου.

«Να ακούσουμε τα παιδιά»

Σύμφωνα με την ομογενή ψυχολόγο, ο γονέας, πριν λάβει τον λόγο και παραθέσει τις εξηγήσεις όπως ακριβώς τις έχει σχεδιάσει, θα πρέπει να δώσει τον λόγο και στα ίδια τα παιδιά, να συζητήσει μαζί τους και να αποκρυσταλλώσει, αρχικά, τι έχουν εκείνα στο μυαλό τους σχετικά με τον πόλεμο και τις ερωτήσεις τις οποίες έχουν.

«Αυτό που έχω να πω είναι πως, όταν ένα παιδί σου απευθύνει μια ερώτηση, τότε εσύ, πριν απαντήσεις, θα πρέπει να αντιστρέψεις το ερώτημα, να απευθυνθείς στο παιδί και να του πεις: ‘Εσύ τι νομίζεις γι’ αυτό που με ρωτάς;’. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ο γονέας θα καταλάβει τι πιστεύει και τι εντυπώσεις έχει σχηματίσει το παιδί. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα, να γνωρίζουμε δηλαδή την σκέψη του παιδιού. Αλλωστε -και αυτό είναι ένας γενικός κανόνας- η σκέψη είναι αυτή που οδηγεί τα συναισθήματα», απαντάει η Δρ Ρομπόκου.

Φιλτράρονται οι πληροφορίες;

«Ασφαλώς, σε σχέση με παλαιότερες εποχές, όταν και οι γονείς μπορούσαν να ελέγξουν αποτελεσματικά την ροή της πληροφόρησης προς τα παιδιά, η κατάσταση έχει αλλάξει άρδην: Η απομάκρυνση από τους τηλεοπτικούς δέκτες και το κλείσιμο του ραδιοφώνου δεν προσφέρει κάποιο ιδιαίτερο αποτέλεσμα. Η ‘βροχή’ των εικόνων από το Διαδίκτυο, στο οποίο υπάρχει πρόσβαση από συσκευές προσιτές σε ανήλικους, ελέγχεται πάρα πολύ δύσκολα, ενώ η δημοσίευση βίντεο αναπαραγωγής κατ’ απαίτηση (on demand) αυξάνουν τις πιθανότητες για επαφή με πηγές αμφιβόλου αξιοπιστίας.

Το βασικό είναι να ελέγξουμε τι βλέπουν τα παιδιά ηλικίας κάτω των έξι ετών, διότι μιλάμε για παιδιά που δεν μπορούν να καταλάβουν ή να φιλτράρουν τι είναι σωστό και τι είναι λάθος. Ομως, ακόμη και τα μεγαλύτερα παιδιά ηλικίας από 7 έως 12 ετών, μπορεί να κολλήσουν για ώρα, βλέποντας μια κακή είδηση. Εγώ θα σας πρότεινα, ακόμη κι όταν τα μικρότερα παιδιά πάνε για ύπνο, να μην ανοίγετε τα νυχτερινά δελτία ειδήσεων, διότι το παιδί μπορεί να ξυπνήσει, να ακούσει τις περιγραφές και να βγάλει δικά του συμπεράσματα», είπε η κ. Ρομπόκου, προσθέτοντας ότι, στον αντίποδα, οι έφηβοι χρειάζονται διαφορετική αντιμετώπιση.

«Οι έφηβοι ακούν ήδη πολλά, από τα σχολεία, τους φίλους και το Διαδίκτυο. Ας μην είμαστε τόσο σίγουροι όμως ότι η γνώση τους είναι πλήρης. Εχουν συγκεχυμένες πληροφορίες και πολλές φορές αποπροσανατολιστικές. Εκεί οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν, βρίσκονται τα λάθη στις πληροφορίες και τις σκέψεις που έχουν», τονίζει η ομογενής ψυχολόγος και καταλήγει πως το σημαντικότερο, ίσως, θα ήταν να δοθεί μια νότα αισιοδοξίας.

«Είναι πολύ σημαντικό να προσφέρουμε ελπίδα», αναφέρει η ομογενής ψυχολόγος, καταλήγοντας πως «δεν υπάρχει μόνον ο πόλεμος και ο θάνατος στον Κόσμο».

«Τέτοιες σκέψεις θα μπορούσαν να είναι τρομακτικές ακόμη και για τους ενήλικες. Δεν πρέπει να είναι όλα τόσο καταθλιπτικά, ιδίως για τα μεγαλύτερα παιδιά, που ήδη έχουν βιώσει την πίεση από την περίοδο της πανδημίας», είναι τα λόγια της Δρ. Ρομπόκου.