Χθες το βράδυ με κάλεσε στο γραφείο του ο αρχισυντάκτης της εφημερίδας, και μου ανέθεσε να γράψω ένα ρεπορτάζ για την ώρα και το Αστεροσκοπείο. Οταν τον ρώτησα πώς σχετίζονται αυτά τα δύο, χαμογέλασε με νόημα και μου είπε:

– Πήγαινε και θα δεις…

Ετσι, το ηλιόλουστο πρωινό με βρήκε, οπλισμένο με τη φωτογραφική μου μηχανή, να ανέρχομαι αποστολικά* το λόφο των Νυμφών, όπου στην κορυφή του βρίσκεται το Αστεροσκοπείο.

Ενας πολύ ευγενικός υπάλληλός του, αφού του γνώρισα την δημοσιογραφική μου ιδιότητα και το σκοπό της επίσκεψης, ανέλαβε με μεγάλη προθυμία να μου φανεί χρήσιμος…

– Είναι λίγο νωρίς, μου είπε, για να ανεβούμε στον τρούλο. Ας ξεκινήσουμε με τα κάτω.

Παρ’ όλο που δεν τον πολυκατάλαβα, τον ακολούθησα στον κατάφυτο περίβολο, όπου ξεκίνησε να μου επιδεικνύει τα διάφορα επιστημονικά όργανα που είναι τοποθετημένα σε διάφορα σημεία του, όπως τα βροχόμετρα, τα θερμόμετρα, τα βαρόμετρα, οι σεισμογράφοι, οι ηλιογράφοι. Μετά περάσαμε απέναντι στο τηλεσκόπιο Δωρίδη, που με εντυπωσίασε με το μέγεθός του.

Περνώντας πίσω, πάλι από το θυρωρείο, παρατήρησα ότι υπήρχε εκεί ένα επιτραπέζιο χρονόμετρο, του οποίου η ακρίβεια -όπως μου εξήγησε ο συνομιλητής μου- ελέγχεται τακτικά.

– Μα είναι ανάγκη ο θυρωρός σας να έχει τόσο ακριβή ώρα; Ρώτησα.

– Οσο και να σας φαίνεται παράξενο, είναι σοβαρή ανάγκη ο θυρωρός μας να έχει ακριβή ώρα…

– Και ο λόγος;

– Υπάρχουν πολλοί στην πόλη που, για διαφόρους λόγους, θέλουν να γνωρίζουν την ακριβή ώρα, γι’ αυτό και μας τηλεφωνούν, παρ’ όλο που οι περισσότεροι έχουν ρολόι. Επειδή λοιπόν ο θυρωρός χειρίζεται και το τηλεφωνικό κέντρο του Αστεροσκοπείου, του έχουμε αναθέσει και αυτή την υπηρεσία. Παρατηρεί το χρονόμετρο και δίνει την ακριβή ώρα στους ερωτώντες.

– Απ’ ό,τι γνωρίζω δεν υπάρχουν πολλά δημόσια ρολόγια στην πόλη. Νομίζω έχουμε ένα στην Ομόνοια και ένα άλλο στο Σύνταγμα. Και όλοι αυτοί που δεν έχουν ρολόι, τι κάνουν; Τηλεφωνούν;

– Φυσικά και όχι. Ας ανεβούμε στον τρούλο και θα δείτε…

Εριξα μια ματιά στο ρολόι μου. Είχε πάει δώδεκα παρά τέταρτο. Το θέαμα της Αθήνας από τον εξώστη είναι θαυμάσιο. Τα Φάληρα, η Καστέλα, ο Ελαιώνας και ολόκληρη η πόλη εκτείνονται σε ποικιλία χρωματισμών με όλη τους τη μεγαλοπρέπεια, ενώ πλέουν σε πελάγη φωτός.

Η ώρα είναι δώδεκα παρά πέντε. Ενας άλλος υπάλληλος του Αστεροσκοπείου έχει ήδη ανέβει και ανεβάζει σα να είναι σημαία στον ιστό της, μία σημαδούρα, μια ερυθρόλευκη σφαίρα.

Η ώρα είναι δώδεκα ακριβώς.

– Τώρα! ακούγεται από τον θυρωρό στο βάθος της κάτω αίθουσας.

Η σφαίρα κατεβαίνει, και από μακριά ακούγεται μια καμπάνα να κτυπά δαιμονιωδώς.

– Είναι η καμπάνα της Μητρόπολης, μου εξηγεί ο ξεναγός μου. Ο νεωκόρος ανεβασμένος στο καμπαναριό είδε το σήμα…

Τώρα όμως αρχίζει σταδιακά να σείεται το σύμπαν! Οι νεωκόροι των εκκλησιών της πόλης παίρνουν σταδιακά τον ήχο από τη Μητρόπολη και τον μεταφέρουν στη δική τους συνοικία. Είμαι με ανοιχτό στόμα!

– Αλλοτε, μου λέει ο υπάλληλος, ένας συνάδελφος έδινε το σημάδι του μεσημεριού, κουνώντας μια χρωματιστή σημαία, ενώ ταυτόχρονα φώναζε: Δώδεκα!

«Σε συννεφιασμένες όμως μέρες ή όταν έβρεχε, οι νεωκόροι των εκκλησιών δυσκολεύονταν να διακρίνουν την σειομένη σημαία ή να ακούσουν το μήνυμα, και γι’ αυτό γινόντουσαν πολλές φορές λάθη.

Κατηφορίζοντας το λόφο των Νυμφών σκεπτόμουνα με θαυμασμό την ευφυΐα που διαθέτει αυτός ο λαός, και κοιτάζοντας το ρολόι μου, μουρμούριζα:

Ωστε ρολόι που «πηγαίνει με την καμπάνα» δείχνει ακριβώς μεσημέρι. Επομένως ώρα για φαγητό… Μια ταβερνούλα που ήξερα κοντά στο Ναό του Ηφαίστου ήταν ό,τι έπρεπε. Ο αρχισυντάκτης μου θα έμενε απόλυτα ικανοποιημένος!

* Σ.Σ.: Εννοεί με τα πόδια

(Βασισμένο σε ρεπορτάζ της εφημερίδας «Πρωϊα», 1927) Για περισσότερα: https://minoas.gr/syggrafeas/sitaras-thomas/