Από την πρώτη κιόλας άφιξή τους στη Βόρεια Αμερική, οι συνεχείς προσπάθειες των Ελλήνων εργατών να μάθουν αγγλικά γοήτευαν πάντα τους Αμερικανούς γύρω τους. Εν μέρει, αυτό οφείλεται αναμφίβολα στο διαρκές ενδιαφέρον για την αρχαία ελληνική γλώσσα και ιστορία που έδειχναν τακτικά οι μορφωμένες τάξεις των Αμερικανών μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του 1800. Δεδομένου ότι οι αρχαίοι Ελληνες παρουσιάζονται ως το αποκορύφωμα των ανθρώπινων επιτευγμάτων για τους δυτικούς σπουδαστές, τα σπαστά αγγλικά που οι νεοαφιχθέντες Ελληνες στην Αμερική ήταν σε θέση να μιλούν στην αρχή, εξέπληξαν και ακόμη διασκέδασαν βαθύτατα τους γηγενείς γύρω τους. Και όπως συμβαίνει με όλους όσοι ξεκινούν να μιλούν μία νέα οποιαδήποτε γλώσσα, οι Ελληνες μιλούσαν συχνά τα αμερικανικά αγγλικά λανθασμένα και τις περισσότερες φορές με έντονη προφορά. Επιβαρυντικό όλων αυτών ήταν -σύμφωνα με τους γράφοντες των πρώτων αφίξεων Ελλήνων στις αμερικανικές ακτές- ότι αυτοί οι λεγόμενοι Ελληνες δεν μιλούσαν καν «κανονικά» ελληνικά!
Ο γνωστός καθηγητής Χένρι Πρατ Φέρτσαϊλντ (Henry Pratt Fairchild, 1880-1956) έγκριτος κοινωνιολόγος και πρώην «ιεραπόστολος» των νεοελλήνων, στο βιβλίο του «Ελληνική μετανάστευση στις Ηνωμένες Πολιτείες» (1911) ανέφερε ανοιχτά ότι κάποτε μίλησε σε αρκετούς νεοέλληνες στα Αρχαία Ελληνικά και εκείνοι δεν είχαν απολύτως καμία ιδέα για το τι έλεγε. Φανταστείτε το. Αν μιλούσα στον γέρο Χένρι στα Αγγλικά της περιόδου 1150-1450 (Middle English), πώς νομίζετε ότι θα μου απαντούσε;

Οι Αμερικανοί κωμικοί του βαριετέ, γνωστοί ως «διαλεκτικοί», επινόησαν ένα είδος σπασμένης αγγλικής γλώσσας που πιο γρήγορα απ’ όσο θα φανταζόταν κανείς σύντομα μπήκε στη δημόσια ζωή ως διάλεκτος «Grik-English». Αυτοί οι Ελληνες διαλεκτικοί έκαναν αβίαστα τη μετάβαση από τη σκηνή του βαριετέ στο ραδιόφωνο, στις ταινίες του Χόλιγουντ, ακόμη και στις απαρχές της τηλεόρασης. Αυτά τα «Gringlish», αν θέλετε, δεν σταμάτησαν με το πέρασμα του επί σκηνής χιούμορ των διαλεκτικών. Οι επανεμφανίσεις σε δημοφιλή τραγούδια, ταινίες του Χόλιγουντ, γελοιογραφίες σε εφημερίδες, κινούμενα σχέδια, δίσκους 78 στροφών και ακόμη και η εμφάνιση των ίδιων αυτών τραγουδιών σε μορφή παρτιτούρας εξακολουθούν να εντοπίζονται εύκολα. Το γεγονός ότι αυτές οι σημαντικές δημόσιες παρουσιάσεις των Ελλήνων κατά την περίοδο αυτή δεν εμφανίζονται στις σημερινές ιστορικές αναφορές για την ελληνική ιστορία στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι μια μυστηριώδης παράλειψη.

Δεν αποτελεί έκπληξη, λοιπόν, η ανακάλυψη ότι στις αρχές της δεκαετίας του 1970 άρχισαν να δημοσιεύονται άρθρα στον Τύπο με εκτεταμένα παραδείγματα αυτού που στη συνέχεια ονομάστηκε «Hash-House Greek». Κατά μία έννοια, δεδομένης της στενής σύνδεσης των Ελλήνων με τα μικρά εστιατόρια σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες, μπορούμε ίσως να συγχωρήσουμε τους δημοσιογράφους αυτής της περιόδου για τη συσχέτιση και τον χαρακτηρισμό αυτής της μοναδικής γλώσσας ως τέτοιας. Είναι πολύ πιθανό αυτή η γλωσσική σύνδεση να προήλθε από έναν παλιό λογοτεχνικό συνειρμό. Μοναδική για τους Ελληνες που φτάνουν στη Βόρεια Αμερική είναι η γνωστή φράση «Μου ακούγονται ελληνικά» («it’s Greek to me»). Ολοι οι λογοτεχνικοί και ιστορικοί συνειρμοί, πέρα από την καθημερινή σημασία αυτής της φράσης αφορούν απλώς στην αδυναμία κατανόησης τού τι λέγεται/είχε ειπωθεί.

Αυτό που θα πρέπει να ενδιαφέρει όλους τους Ελληνοαμερικανούς είναι το πόσο ανθεκτικά είναι τα διάφορα στερεότυπα που έχουν οι μη Ελληνες για εμάς μέχρι και σήμερα. Ενώ κάποιοι μπορεί να είναι πρόθυμοι να συγχωρήσουν και να ξεχάσουν τους μη Ελληνες που διατηρούν αυτές τις παλιές αντιλήψεις για όσους από εμάς βρίσκονται ακόμα στις αμερικανικές ακτές, είναι σοβαρό λάθος να το κάνουν αυτό. Ενώ η εν προκειμένω οπτική για την «hash-house lingo» προέρχεται από μια εποχή πολύ πριν από τον αμερικανικό εμφύλιο πόλεμο, η σύγχυση των ελληνικών εστιατορίων που βρέθηκαν στην Αμερική κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970 με αυτό το είδος αργκό δεν έχει εξαφανιστεί. Αν όλες οι αφηγήσεις που πρόκειται να παραθέσω μπορούν να θεωρηθούν αφορμή για ακαδημαϊκή μελέτη, τότε πρέπει να κατανοήσουμε πώς οι Έλληνες μπλέχτηκαν με αυτή την απαρχαιωμένη μορφή εστατορικής αργκό.

Κατ’ αρχάς, ένα «hash house» είναι ένα φτηνό ή/και μικρό εστιατόριο όπου πωλείται οικονομικό φαγητό. Δεδομένης της σημερινής εξέχουσας παρουσίας των Ελλήνων στο χώρο της εστίασης, είναι λογικό τα σύγχρονα άρθρα να τους επιλέγουν για μελέτη. Η «Hash-house lingo» σχετίζεται με την παραγγελία του πελάτη. Δεδομένου ότι αυτού του είδους τα εστιατόρια είναι συνήθως εξαιρετικά πολυσύχναστα, για να επιταχυνθούν τα πράγματα, η παραγγελία του πελάτη φωνάζεται στους μάγειρες και δεν γράφεται απλώς σε χαρτί. Ωστόσο, δεν πρόκειται για απλή αναφώνηση τού τι έχει παραγγείλει ο πελάτης. Ο σερβιτόρος χρησιμοποιεί ένα εξειδικευμένο λεξιλόγιο. Διάφορα επιχειρήματα για τους λόγους για τους οποίους συμβαίνει αυτό εκτείνονται από το «ένα hash house είναι ένας πολύ θορυβώδης χώρος, έτσι ώστε οι μάγειρες θα μπορούσαν ακούσια να μην καταλάβουν την παραγγελία» έως το «όλοι οι μάγειρες είναι ξένοι και έτσι δεν γνωρίζουν καλά την αγγλική γλώσσα».

Αλλά τι ακριβώς λέγεται/είχε ειπωθεί; Για να δώσουμε ένα παράδειγμα αυτής της γλώσσας, έχει καταγραφεί ότι έχουν ακουστεί από διάφορους συγγραφείς τα εξής: «Ο Αδάμ και η Εύα σε μια σχεδία» που στην πραγματικότητα σημαίνει «δύο αυγά σε τοστ». Ο «κόκκινος άνθρωπος» είναι μια «φέτα καρπούζι».

«Δεματοποιημένος σανός» = «τριμμένο σιτάρι». «Σκέτο νερό» = «σούπα». «Κακλμπέρις» = «αυγά». «Πνίξτε τα παιδιά» = «βραστά αυγά». «Φλοιός» = «λουκάνικο». «Ενας κατακερματιστής» = «σερβιτόρος», «σερβιτόρα» ή «μάγειρας». Φυσικά, «χυμός μωρού», «χυμός αγελάδας» ή «Γλυκιά Αλίκη» σημαίνουν όλα «γάλα». «Λάδι μηχανής» = «σιρόπι» και «πάστα αγελάδας» = «βούτυρο» – και τέλος «κακά νέα» = «ο λογαριασμός».

Κυριολεκτικά δεκάδες ακόμη τέτοιες λέξεις και φράσεις έχει καταγραφεί να χρησιμοποιούνται στις Ηνωμένες Πολιτείες από τη δεκαετία του 1840. Θα πρότεινα να συμβουλευτείτε το «Μελέτες στην αργκό», VII (1 Ιανουαρίου 2006) των Μπάρι Α. Πόπικ (Barry A. Popik) και Τζέραλντ Λέοναρντ Κοέν (Gerald Leonard Cohen) στο Scholar’s Mine, μια δημοσίευση του Πανεπιστημίου Επιστήμης και Τεχνολογίας του Μιζούρι. Ενα πλήρες αντίγραφο αυτού του τόμου είναι εύκολα διαθέσιμο στο διαδίκτυο.

Μια προσεκτική εξέταση των διαθέσιμων πηγών αποκαλύπτει ότι τα τελευταία δημοσιεύματα σχετικά με αυτή τη γλώσσα ήταν τη δεκαετία του 1970. Η ίδια η ζωή έφερε τους δημοσιογράφους να «ανακαλύπτουν» αυτή την εστιατορική γλώσσα που εξακολουθεί να ομιλείται στα ελληνικής ιδιοκτησίας εστιατόρια. Υποθέτω ότι η φράση «Hash-House Greek» που επικράτησε τόσο γρήγορα στους σπουδαστές αυτού του θέματος οφείλεται, για άλλη μια φορά, στην υποκείμενη παραδοχή της αμερικανικής κουλτούρας ότι η ομιλία της ελληνικής γλώσσας μπορεί να συνδέεται με σύγχυση.

Μεταξύ των συγγραφέων με τη μεγαλύτερη επιρροή σε αυτή τη γλώσσα ήταν ο Νταν Καρλίνσκι (Dan Carlinsky), ο οποίος προσέφερε μια σειρά άρθρων με την πάροδο του χρόνου, όπως «Ο ταξιδιωτικός Οδηγός για τα Ελληνικά των Hash-House», («New York Times», 5 Σεπτεμβρίου 1971) και «Μαθήματα επιβίωσης στα Ελληνικά των Hash-House», (St. Petersburg (FL) «Times» 13 Σεπτεμβρίου 1984). Από τα άρθρα του Καρλίνσκι προήλθε η γενική αποδοχή της φράσης «Hash-house Greek». Αλλα άρθρα σχετικά με το θέμα αυτό συνεχίστηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970 και μετά. Μεταξύ αυτών είναι το συχνά αναφερόμενο «Ελληνικά Εστιατορίου ομιλούμενα εδώ» των Ντάγκλας Γιόρκ (Douglas Yorke) και Εύα Γιόρκ (Eve Yorke). (Yankee Magazine Μάρτιος 1977).

Ορισμένες βιβλιογραφικές μελέτες παρέχουν επίσης λεξιλόγιο αυτής της εξειδικευμένης γλώσσας, όπως το «Hash House Lingo: The Slang of Soda Jerks, Short-Order Cooks, Bartenders, Waitresses, Carhops and Other Denizens of Yesterday’s Roadside» του Τζακ Σμάιλι (Jack Smiley) (Dover Publications, 2012) και «Sundae Best: A History of Soda Fountains» της Αν Κούπερ Φάντερμπεργκ (Anne Cooper Funderburg) (Bowling Green, OH 2002). Είναι σαφές ότι αυτή η ειδική για το φαγητό γλώσσα δεν περιοριζόταν ποτέ σε μικρά εστιατόρια, αλλά ακούστηκε επίσης να ομιλείται ειδικά σε αναψυκτήρια, ταβέρνες και αλλού. Και πάλι, αν θυμηθούμε τη συλλογική μας ελληνοαμερικανική ιστορία, και τα ζαχαροπλαστεία θεωρείτο- κυριολεκτικά σε εθνικό επίπεδο- ότι ήταν επιχειρήσεις όπου απασχολούνταν συχνά Ελληνες.

Πού πηγαίνουμε λοιπόν από εδώ και πέρα; Γιατί ο χαοτικός λόγος και ο μέσος Ελληνοαμερικανός είναι τόσο βαθιά συνδεδεμένοι στην αμερικανική ψυχή; Δεν έχω ακούσει ποτέ κανέναν να χρησιμοποιεί αυτού του είδους τη γλώσσα. Εσείς έχετε ακούσει; Μήπως ο μακροχρόνιος συσχετισμός, στο μυαλό του μέσου Αμερικανού, της ομιλίας των Ελλήνων και του χάους είναι απλώς ένα κατάλοιπο από παλιές ευρωπαϊκές παροιμίες ή/και μια τυχαία φράση σε ένα σαιξπηρικό έργο;